Het indrukwekkende nieuwe visitekaartje van AFAS Software in Leusden

Beleving staat centraal in het state-of-the-art AFAS Experience Center in Leusden, dat bestaat uit onder andere een kantorencomplex, een professioneel theater, een ondergrondse parkeergarage en een parkachtige tuin met een grote waterpartij en een uitzichtheuvel. Pieters Bouwtechniek was hoofdconstructeur van dit bijzonder vormgegeven gebouwencomplex, dat begin januari 2021 in gebruik is genomen.

Het ontwerp en de bouw van het nieuwe AFAS Experience Center van softwarebedrijf AFAS in Leusden is in alle opzichten bijzonder en misschien ook wel een tikje ‘on-Nederlands’ te noemen. Als je het van boven ziet, zou het gebouwencomplex namelijk niet misstaan in een miljoenenstad als Dubai. Het ontwerp, dat is gemaakt door Steef van der Veldt en is uitgewerkt door Just Architects, is geïnspireerd door de wortels van het familiebedrijf: het hoofdgebouw, de tussengebouwen en het theater zijn vormgegeven als bladvormige elementen die met elkaar in verbinding staan. Deze elementen verwijzen naar de familiestambomen van Ton van der Veldt en Piet Mars, de oprichters van AFAS Software.

​​Bijzonder project
De start van het project verliep anders dan Pieters gewend is. Initiatiefnemer en AFAS-oprichter Ton van der Veldt werkte ruim drie jaar aan de ontwikkeling van het AFAS Experience Center, zonder dat de bouwwereld op de hoogte was van de plannen. Hij deed dit met zijn broer Steef van der Veldt, die samen met Just Architects het ontwerp maakte. De droom van Ton: een gebouw dat veel meer is dan een kantoor; het moet een plek zijn waar mensen elkaar voor, tijdens en ná het werk graag ontmoeten. Pieters werd in 2014 benaderd om de rol van hoofdconstructeur op zich te nemen. Op dat moment lag er dus al een ontwerp van de architect. Ook de eerste 3D-tekeningen en constructieve berekeningen waren al gemaakt. Omdat de hoofdconstructeur normaal gesproken ook in de ontwerpfase betrokken is om constructief mee te ontwerpen, besloot Pieters bij het AFAS Experience Center met behulp van het voorliggende ontwerp de tekeningen en berekeningen op te zetten. Pieters is ook verantwoordelijk voor het hele constructieve ontwerp.​​​​​​


Beeldmateriaal: Laurens Kuipers Architectuurfotografie

Netjes weggewerkt
Just Architects heeft het ontwerp bouwkundig doorgelicht om het gebouw te laten voldoen aan de meest actuele eisen van het bouwbesluit, isolatie en duurzaamheid. Bovendien moest het ontwerp voldoen aan de meest recente constructieve regels en berekeningen. Pieters is vervolgens gaan modelleren in 3D-Revit. Ook is er wat betreft het ontwerp nog een slag gemaakt, omdat er in de eerdere ontwerpfase geen installatie-adviseurs betrokken waren, terwijl klimaat- en (theater)technische installaties een grote invloed hebben op klimaat, duurzaamheid en bouwfysica-achtige zaken. Kortom: Pieters heeft het hele plan nauwkeurig beoordeeld en gecontroleerd, om ervoor te zorgen dat het uiteindelijke eindresultaat op een veilige en stabiele wijze kon worden neergezet. De constructieve aanpassingen die nog zijn gedaan door Pieters zijn zo weggewerkt dat ze van buiten niet te zien zijn. Op die manier kon het gebouw zo dicht mogelijk bij de wens - of beter gezegd de droom - van de opdrachtgever blijven.

Hangboogconstructie
Het hoofdgebouw met aan weerszijden twee torens fungeert als kantoorgebouw voor de medewerkers van het softwarebedrijf. Naast de begane grond bestaat het gebouw uit vier verdiepingen. De rechter toren heeft nog een kleine vijfde verdieping. Het gebouw is zo opgezet dat alleen de ronde prefab kerneenheden, buitenwanden, toiletgroepen en koffiecorners constructiewanden zijn en daarmee vaststaan. Daardoor is de rest van het gebouw vrij in te richten met flexibele systeemwanden. Een in het oog springend element dat een constructieve uitdaging vormde voor Pieters is de bijzondere hangboogconstructie bij de entree van het kantoorgebouw. Een stalen trekstang hangt hier als het ware tussen twee stalen kolommen. De trekstang bestaat inwendig uit een in elkaar gelaste staalconstructie van HE-profielen, waarop de dragende kolommen van de gevel bevestigd zijn. Aan de buitenkant ziet dat eruit als een ronde buis die als een kettinglijn alle verdiepingen van het kantoor draagt. Tussen het hoofdgebouw en het bolvormige theater bevinden zich een patio (binnentuin), een atrium en een restaurant met een dubbel gekromd stalen dak. Al deze tussengebouwen staan met elkaar in verbinding. Aan weerszijden van de patio bevinden zich overdekte ruimtes, die onder andere kunnen worden ingezet als flexibele werkplekken. Ook bevindt zich hier het opleidingscentrum, een sportzaal en een fitnessruimte. De patio en het atrium kunnen ook flexibel worden ingezet als ontmoetingsruimte en voor presentaties en tentoonstellingen.

   
Beeldmateriaal: Laurens Kuipers Architectuurfotografie

Hightech glazen dome
Het theater met de vrij overspannen koepel, dat plek biedt aan achthonderd mensen, wil AFAS Software overdag inzetten voor de communicatie met klanten en medewerkers, inspirerende seminars en shows voor de doelgroep van het bedrijf. ’s Avonds wordt het theater ingezet voor theater- en musicalproducties. Naast het theater bestaat dit gebouw uit vijf auditoria, verschillende loungeruimtes, kleedkamers en een café. Vanaf de buitenkant gezien bestaat het theater uit een halve bol van glas en staal met daarbinnen een schil als foyer. Daarna zie je weer een halve bol (een verticale groene wand) waarin zich het theater bevindt. Achter deze bol van beton en staal is het podium met de toneeltoren. De constructie van het theater was een uitdaging op zich. De 25 meter hoge toneeltoren bestaat uit een betonnen doos met een gigantische stalen vakwerkconstructie waaraan alle apparatuur, lieren, trekkabels, bruggen met verlichting en doeken hangen. Van onder tot boven mogen er in de toneeltoren geen vloeren en kolommen zijn omdat die de theatertechniek hinderen. Daarom zijn alle constructies eromheen gemaakt. De lierenzolder en theatertechniek worden gedragen door stalen vakwerkdragers. In het theater zelf heeft Pieters Bouwtechniek een constructieve koepel ontworpen waaraan onder andere de balkons hangen. De hightech glazen dome, die een diameter van 42 meter en een hoogte van 21 meter heeft, is door Pieters ontworpen samen met Octacube, in glas en staal.

Waterdichte parkeerkelder
Een andere uitdaging was de gigantische parkeerkelder, die onder het gehele gebouwencomplex is aangelegd met twee ondergrondse verdiepingen. Na uitvoerig onderzoek bleek dat de waterstand in het nabijgelegen Valleikanaal in natte tijden tot boven het maaiveld komt. Als je 4 à 5 meter onder het maaiveld en onder het grondwaterpeil wil bouwen, dan ontstaan er heel grote opwaartse krachten. Om die reden zitten er veel trekpalen onder de vloer van de parkeergarage en veel drukpalen onder het kantoorgedeelte. Bovendien is het beton van de parkeerkelder in delen gestort vanwege de grote lengte van het gebouw. Doe je dat in één keer, dan zou de bak een paar centimeter krimpen tijdens het verhardingsproces. En dat leidt tot scheuren en lekkage. Om de krimp te controleren en de waterdichtheid te garanderen is er een specifiek betonmengsel gebruikt en een fijnmazig wapeningsnet toegepast, zodat de scheurwijdte niet groter werd dan 0,2 millimeter.

Energieneutraal
Dankzij de toepassing van onder andere zonwerende beglazing, dimbare LED-verlichting en een energiezuinige en slimme klimaatinstallatie is het AFAS Experience Center zo goed als energieneutraal. Ook is het gebouw gasloos, is de gevel voorzien van tripleglas en liggen op alle platte en hellende daken lichtgewicht polyester zonnepanelen. Het glazen dak van het bedrijfsrestaurant heeft geïntegreerde zonnecellen en op de overige daken ligt sedum. De energie die met de zonnepanelen en zonnecellen wordt opgewekt, wordt opgeslagen in accu’s en kan worden gebruikt op momenten dat de zon niet of onvoldoende schijnt. Het buitenterrein bestaat uit een wandelpark met bomen, grasvelden, een uitzichtheuvel, waterpartijen, bankjes, terrassen, kunstobjecten en sportattributen.

Beeldmateriaal: Laurens Kuipers Architectuurfotografie

Schoolvoorbeeld
Pieters onderscheidt zich van andere constructeurs door zich ook goed te verdiepen in de wensen van de klant en gedurende het hele ontwerp- en bouwproces met de klant mee te denken. Een belangrijke eigenschap voor dit project, omdat het ontwerp gedeeltelijk al was gemaakt voordat Pieters betrokken werd als hoofdconstructeur. De uitdaging was dus om zo dicht mogelijk bij het ontwerp van de opdrachtgever te blijven, maar wel met solide oplossingen voor de constructie van alle gebouwen te komen. Waar normaal gesproken met een vast - en vaak te krap - budget wordt gewerkt, was het budget voor deze opdrachtgever geen beperkende factor om de droom te realiseren. Dit gaf alle betrokken partijen de vrijheid om waar mogelijk voor de beste oplossingen te kiezen, van de constructieve elementen tot de installaties in het gebouw. Uiteraard is er tijdens en na de aanbesteding wel financieel bijgestuurd om een en ander weer te laten passen in het bouwbudget. Ook roemt Pieters de enorme betrokkenheid van de opdrachtgever. Zo maakte het projectteam gedurende de uitvoering regelmatig een rondje over de bouwplaats om de constructieve veiligheid te controleren. Dat maakt het AFAS gebouw een schoolvoorbeeld van hoe een bouwproject in de dagelijkse praktijk zou moeten verlopen.