Vernieuwd onderkomen Rudolf Steiner in gebruik genomen

In Haarlem is dit jaar het nieuwe onderkomen van de Rudolf Steiner School en College in gebruik genomen. Een bestaand schoolgebouw in stadsdeel Schalkwijk is verbouwd en omgevormd tot een basisschool, ernaast is een nieuw gebouw neergezet voor middelbaar onderwijs. Atelier PRO heeft het geheel ontworpen.

De verbouwing en nieuwbouw waren nodig vanwege het groeiend aantal leerlingen. Ook vraagt de opzet van het onderwijs (het Rudolf Steiner is een vrije school en kent een doorlopende leerlijn van vier tot achttien jaar) om een geschakelde locatie, zodat de leerlingen van de twee scholen makkelijk functies kunnen delen.

Voor de basisschool was het belangrijk om de structuur van het bestaande gebouw uit de jaren 1960 zo optimaal mogelijk te gebruiken. Dit was uit oogpunt van duurzaamheid, maar ook omdat aanpassingen moeilijk en kostbaar zouden worden. Vanuit de vrije school-filosofie was er wel de wens om de strakke gangstructuur te doorbreken en de school een hart te geven. Daarom is de entree verplaatst naar de oksel van het gebouw; daar is ruimte gecreëerd voor een royaal ontvangstgebied, grenzend aan de mediatheek en de keuken.

Transparant tussengebouw
De basisschool en de nieuwbouw van het Rudolf Steiner College zijn verbonden door een transparant tussengebouw. Hierin zijn twee nieuwe grote ruimtes opgenomen: het speellokaal en het euritmielokaal. Via het tussengebouw kan ook de grote theaterzaal van het college bereikt worden. Zo lopen de twee scholen fysiek en onderwijskundig in elkaar over.

Omdat het nieuwe college een plek moest krijgen in de beperkte ruimte tussen het bestaande schoolgebouw en de straat is er gekozen voor een compacte opzet in drie lagen. Centraal in het gebouw liggen twee grote ruimtes: de grote theaterzaal en daarboven de gymzaal. De rest van het programma vouwt zich hier omheen.

De gevels van het college zijn van baksteen in combinatie met verduurzaamd hout. De façades zijn aan de straatzijden ‘hard’ en uitgevoerd in stootvoegloos metselwerk; houten lamellen zorgen hierbij voor verzachting en zonwering. Aan de schoolpleinzijde worden de gevels ‘organischer’ en zijn ze uitgevoerd in lichte, verticale houten geveldelen.

Aan de voorzijde trapt het gebouw af naar het schoolplein. Hierdoor wordt het strakke, orthogonale karakter verzacht en ontstaan er dakterrassen. Deze dienen als geborgen verlengstuk van het schoolplein en als lesruimte in de buitenlucht - en sluiten zo programmatisch en visueel aan bij de vrijeschool-filosofie. Aan het schoolplein ligt de centrale entree met de kantine. Via een tribunetrap kunnen de leerlingen van hieruit verder omhoog het gebouw in, door gangen die altijd licht geknikt zijn.

Theaterzaal
De grote theaterzaal en de gymzaal hebben een houten schil met een bijzondere vorm; hierdoor wordt intern de orthogonale opzet verzacht en deels ‘abgeeckt’ (afgeschuind). Dit is meer dan een visuele ingreep, meldt atelier PRO. In de schuine wanden zijn allerlei ondersteunende functies opgenomen. Beide zalen zijn volledig geluiddicht ontworpen, met losse vloeren boven elkaar, om er zo voor te zorgen dat de functies elkaar niet hinderen. Theater speelt een belangrijke rol in het vrijeschoolonderwijs, reden waarom de grote zaal voldoet aan zeer hoge eisen op het gebied van theatertechniek.

Bij de basisschool zijn de bestaande houten kozijnen hergebruikt; verder is het gehele gebouw voorzien van nieuwe isolatie en nieuwe gevelbekleding: van geschilderd beton naar warm hout. De kleurstelling in het interieur van de basisschool is ontwikkeld door De Werkplaats GSB.

Wko-systeem
De bestaande basisschool was verouderd en in slechte energetische staat. Door de renovatie is de buitenschil opgewaardeerd tot boven de huidige nieuwbouweisen. Beide gebouwen zijn bovendien aangesloten op een wko-systeem. Er zijn zonnepanelen geplaatst, waardoor het complex energieneutraal is. Daarnaast voldoen de scholen aan Frisse Scholen klasse B.

Ook is er aandacht besteed aan natuurinclusiviteit: op de dakterrassen zijn grote geïntegreerde plantenbakken mee ontworpen. In de oostgevel zijn voorzieningen voor gierzwaluwen en mussen opgenomen en in de zuidgevel bijenstenen en sleuven voor vleermuizen.

(Referentie: Ronnie Weessies, architectenweb.nl)