Duurzame eyecatcher voor het Koning Willem I College

Begin dit jaar startte de nieuwbouw van het Koning Willem I College in ‘s-Hertogenbosch. De absolute eyecatcher van dit project is het vijf verdiepingen hoge entreegebouw, dat volledig in hout wordt uitgevoerd.

Met de nieuwbouw brengt het Koning Willem I College verschillende mbo-locaties samen op de Onderwijsboulevard. Uiteindelijk ontstaan daardoor twee grote campussen: een campus op de Onderwijsboulevard en een campus op de Vlijmenseweg. De absolute eyecatcher van het project is het nieuwe entreegebouw, dat voor het bestaande gebouw wordt gezet. Het nu nog lege plein aan de Onderwijsboulevard krijgt daardoor meer verbinding met de omgeving. Bijzonder is dat het vijf verdiepingen hoge entreegebouw een volledig houten draagconstructie heeft. Dat maakt het één van de eerste gebouwen in Nederland waarbij zo’n constructie op deze schaal wordt toegepast.

Flexibiliteit
De wens van de opdrachtgever is dat er straks een multifunctioneel onderwijsgebouw staat. Nieuwe Architecten uit Utrecht heeft een gebouw ontworpen waarin volledige indelingsvrijheid wordt gerealiseerd door de indeling in grids van acht bij acht meter. Robuuste, in het oog springende gelamineerde houten kolommen vormen samen met de gelamineerde houten liggers de hoofddraagconstructie van het gebouw. Binnen deze gridstructuur heeft het Koning Willem I College de mogelijkheid om de grootte van de klaslokalen steeds opnieuw te bepalen door binnenwanden te verplaatsen. Ook de installatiekanalen zijn daar op aangepast. Vanwege de grootte van het grid is er gekozen voor vloeren van kanaalplaten met een druklaag, zodat ook de vloer samen met de houten kruizen de stabiliteit van het gebouw verzorgt. Hierdoor ontbreekt het in het gebouw verder aan stabiliteitsvoorzieningen die het gebruik kunnen beperken.

Uitdagingen
Bouwen met hout zorgt voor vele uitdagingen voor het ontwerpteam van architect, constructeur, installatieadviseur en adviseur voor bouwfysica en brandveiligheid, omdat het een voortdurende afweging is tussen de technische mogelijkheden van hout en het beschikbare budget. Bovendien dwingt bouwen met hout constructeurs en architecten om eerder op details in te zoomen. Neem bijvoorbeeld de brandveiligheid. Eén van de manieren om een houten gebouw brandwerend te maken is door de het omtimmeren van de houtconstructie. Een groot nadeel hiervan is echter dat je de houten uitstraling kwijtraakt – iets wat de architect en opdrachtgever beslist willen voorkomen. Pieters heeft daarom gekozen voor de overdimensionering van de constructie. Zo zijn alle zijden van de houten kolommen en liggers 6,5 centimeter dikker en worden de stalen verbindingen binnen deze brandwerende schil gerealiseerd. Mocht er onverhoopt brand uitbreken, dan kan een deel van het hout wegbranden zonder dat de constructie van het gebouw wordt aangetast. In de verbindingen komen veel aspecten samen, verschillende constructieve elementen, krachtswerking, brandwerenheid, esthetica, maakbaarheid, montagevolgorde en duurzaamheid. Hierdoor ontstaan complexe verbindingen waarbij binnen de houtdoorsnede stalen platen en bouten of stiften toegepast worden.

De constructeur moet ook bedacht zijn op weersinvloeden. Dit betekent dat waar de houtconstructie in aanraking kan komen met de buitenlucht en regenwater er sprake moet zijn van goede afwatering om de levensduur van het hout te kunnen garanderen. Regenwater mag niet in kieren of naden terechtkomen, of op horizontale oppervlakken blijven staan. Het moet te allen tijde goed kunnen drogen. In de engineering van dit project zijn in nauwe samenwerking tussen architect en constructeur en marktpartijen bovenstaande aspecten op detailniveau uitgezocht.

Ontmoeting en interactie
Nieuwe Architecten heeft de structuur van het gebouw bewust open gehouden, zodat er – in tegenstelling tot de oude situatie – meer sprake is van ontmoeting en interactie tussen de gebruikers. Een leuke bijkomstigheid van deze openheid is dat studenten van technische opleidingen straks goed kunnen zien hoe het gebouw precies in elkaar zit. Op die manier is het markante gebouw niet alleen een onderwijsgebouw maar ook een onderwijzend gebouw. Waar de houten draagconstructie van het entreegebouw uniek is in zijn soort, is de fundering vrij traditioneel. Hier is gekozen voor in het werk gestort beton. De verbinding van het entreegebouw en het bestaande gebouw wordt gemaakt door middel van een stalen overkapping in het zicht blijvende houten dak- en gevelelementen. Ook een bestaande patio krijgt een stalen overkapping. Zo worden de verschillende gebouwdelen met elkaar verbonden en ontstaat er in materialisatie toch één geheel.

Opdrachtgever: Koning Willem I College
Constructie adviseur: Pieters Bouwtechniek
Architect: Nieuwe Architecten
Bouwfysica, akoestiek en brandveiligheid: ZRi
Installatie adviseur: Klictet